ضرورت تربیت کارشناسان ریسک در صنعت بیمه ایران

در اجرای بند 5 ماده 17 قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بر اساس مفاد آئین نامه شماره 50، مصوب 1392/04/03 شورایعالی بیمه، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران برای انتخاب ارزیابان خسارت بیمه، در سال 1383، اقدام به فراخوان و در ادامه آن برگزاری آزمونهایی بمنظور جذب ارزیابان خسارت بیمه ای نمود.

در همین راستا در سال 1385 پس از برگزاری آزمون هایی سختگیرانه از بین 512 نفر ثبت نام شده 19 نفر پذیرش نهایی شدند که از این بین نیز 10 نفر دعوت شدند تا اولین نفراتی باشند که مجوز ارزیاب خسارت بیمه ای را از بیمه مرکزی دریافت مینمایند. در ادامه بصورت دوره های هر شش ماه تا یک سال یکبار، این ازمون ها برگزار گردید. دستاورد این آزمونها در طی نه دوره پذیرش در طی 8 سال حدود 186 نفر ارزیاب خسارت در رشته های پنجگانه بیمه های مختلف بوده است. بیمه مهندسی (حدود 65 نفر) باربری (حدود15 نفر) آتش سوزی (حدود 21 نفر) اتومبیل(حدود17 نفر) و درمان وحادثه (حدود 68 نفر). غرض از این نوشتار نقد روش، میزان،کیفیت وکمیت جذب ارزیاب خسارت بیمه ای نمی باشد بلکه علاوه بر نیاز فوق رویکرد نیاز جامعه به ارزیاب ریسک جهت صدور بیمه نامه صحیح نیز هم می باشد.  

ارزیابان خسارت بیمه مرکزی که غالبا" از کارشناسان صنعت بیمه،کارشناسان دادگستری، نظام مهندسی و ....بودند در ازمونهای کتبی وشفاهی شرکت نموده و موفق شدند پروانه ارزیابی خسارت از بیمه مرکزی دریافت نمایند . پروانه ای که در عمل بیمه گران آنرا برسمیت نشناختند واز این ارزیابان استقبال ننمودند و در مقابل بیمه مرکزی تاکنون از پذیرش این افراد بعنوان ارزیاب خودداری نمودند و نهایتا" برخی از آنها را بعنوان کارشناسان خود حفظ نموده و پذیرفته اند. در کلیه شرکت های بیمه ای خصوصی ودولتی کارشناسانی مورد قبول همان شرکت ها از قبل وجود دارند که روند پذیرش در آن شرکتها کاملا" براساس قوانین درون سازمانی بوده است. ارزیابان خسارت بعلت رسیدگی به پروندهه ای مختلف بیمه ای مهارت خاصی در بیمه نامه ها کسب مینمایند که سایرین از این توانمندی محروم هستند چرا که با بدست آوردن تجارب مختلف در صنعت بیمه در حوزه تخصصی خودشان به نحوه صدور بیمه نامه ها اشراف پیدا کرده و میتوانند در مرحله صدور تبدیل به مشاورانی خبره گردند که میتوانند نسبت به صدور بیمه نامه مشاوره ای به بیمه گر بدهند که ریسک های مختلف نسبت به خسارت به خوبی دیده و بیمه نامه ای هوشمندانه را بفروشند در مقابل میتوانند به بیمه گذار مشاوره بیمه ای بدهد که بیمه گذار بیمه ای را بخرد که در مقابل کلیه خطرات و اسیب ها تحت پوشش ریسک قرار گیرند.

در ارزیابی خسارات غالبا" به بیمه نامه هایی برخورد میشود که پارامترهای صدور بدرستی رعایت نشده است. این موضوع میتواند بعلت عدم توانمندی مشاورانی باشد که در ارزیابی ریسک مهارت مناسبی نداشته اند و یا اینکه نمیتوانند تمامی ریسک های پروژه را حدس بزند و محاسبه نمایند. به این موضوع، بارها وبارها در بیمه نامه هایی که بعنوان مبنای پرداخت خسارت بود برخورد نمودم علت این امر میتواند عدم آگاهی بسیاری از دوستان به مباحث مدیریت ریسک و روش های مختلف محاسبه ریسک باشد بنابراین طبیعی است که عدم محاسبه دقیق ریسک های مختلف یک پروژه از نوع درون سازمانی و برون سازمانی میتواند منجر به خرید بیمه نامه های خام گردد که در زمان وقوع حادثه بیمه گذار نمیتواند عملا" از بیمه نامه خریداری شده استفاده مناسب در دریافت خسارت را بنماید. حال در رشته های مختلف متناسبا" افراد باید آموزشهای مناسب ببینند و این یعنی اینکه ما علاوه بر ارزیاب خسارت به کارشناسان ریسک بیشترو آموزش دیده تر هم نیاز داریم یعنی افرادی که بتوانند در شاخه های مختلف بیمه، محاسبه درست واصولی ریسک نمایند و متناسبا" شرکت های بیمه ای حق تصمیم گیری داشته باشند که با توجه به پورتفوی مورد نظر اقدام به فروش بیمه و خرید ریسک نمایند و یا برعکس وگرنه براساس احساس تصمیم گیری میکنند و این همان موضوعی است که بسیاری از شرکت های خصوصی بیمه ای را با مشکل روبرو نموده است ویا خواهد نمود. در حال حاضر صنعت بیمه کشور از این موضوع رنج می برد و بسیاری از بیمه نامه ها متاسفانه فاقد شناسائی مناسب در حوزه ریسک هستند. بعبارت دیگر شرکت های مختلف بیمه گر اعم از دولتی و خصوصی علاوه بر متمرکز شدن بر روی کارشناسان خسارت باید بر روی کارشناسان ریسک بیشتری متمرکز شوند تا بتوانند بیمه نامه های درست وقوی بفروشند و در حوزه کارشناسی خسارت وجود ارزیابان خسارت را بعنوان یک فرصت بنگرند و نه یک تهدید . بدیهی است هر گاه این موضع رخ دهد کشور بسمت تخصصی تر شدن فروش بیمه نامه ها گام برخواهد داشت در غیر اینصورت رقابت های ناسالم و غیر منطقی کمر شرکت های بیمه گر خصوصی را خواهد شکست و پس از مدتی باید شاهد ترکیب شرکت های بیمه گر باشیم تا بتوانند از عهده خسارتهای غیر کارشناسانه کارشناسان خود بربیایند . پیشنهاد مینمایم که شرکت های بیمه گر مختلف بیایند کارشناس ریسک تربیت نمایند تا این موضوع منجر به شناسائی وارزیابی ریسک درست در صنعت بیمه گردد قطعا" هر گاه کارشناسی کلیه پارامترهای منتهی به وقوع خسارت با دریابد صدور بیمه نامه یک بیمه نامه فنی خواهد بود که در صورت صدور بیمه گر از کلیه ریسک های منتقل شده به خود را در خواهد یافت و خواهد پذیرفت.

نگارنده امیدوار است که شرکتهای خصوصی ودولتی بیمه ای در ایران در این سمت وسو حرکت نماید تا صنعت بیمه کشور همراه با سایر صنایع در حال تحول در توسعه کشور نقش عمد ه ای داشته باشند چرا که یکی از نشانه های کشورهای توسعه یافته بالا بوده ضرایب صدور بیمه ای آن کشورها می باشد و بدیهی است که شرکتهای بیمه ای را میتوان پرچمدارانی دانست که در حوزه توسعه یافتگی کشورها گامهای موثری را برمیدارند.

مهندس محمد رضا نجفی ساروکلایی

کارشناس مهندسی عمران و دانشجوی کارشناس ارشد مدیریت کارآفرینی

ارزیاب خسارت بیمه های مهندسی با مجوز از بیمه مرکزی ج .ا.او عضو هیئت مدیره انجمن ارزیابان خسارت بیمه ای